پنیر کهنه اشکانی

Image of ancient Parthian cheese on top of fresh bread.

یکی از سنت‌های مورد علاقه اشکانیان، دامداری و پرورش گاو بود. بر اساس گزارش مورخان ارمنی، در شمال‌شرق ایران و منطقه خراسان (سرزمینی که اشکانیان از آن برخاستند)، گاوها به تعداد فراوان پرورش می‌یافتند و شیر به میزان زیادی تولید می‌شد. این امر باعث شد تا اشکانیان در تولید فرآورده‌های لبنی، از جمله پنیر، مهارت ویژه‌ای به دست آورند.

به همین منظور، یکی از مرغوب‌ترین انواع پنیر در دنیای باستان، در منطقه خراسان تولید می‌شد که ماده اولیه آن شیر گاو بود. فرآیند تهیه این پنیر شامل پوشاندن آن با لایه‌ای از موم بود که موجب افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت آن می‌گردید. این پنیر پس از تولید، در زیرزمین‌های خنک نگهداری می‌شد و حداقل سه سال در آن شرایط باقی می‌ماند. برخی از افراد که تمایل به مصرف پنیری با طعم قوی‌تر داشتند، آن را برای مدت طولانی‌تری نگهداری می‌کردند، به طوری که امکان نگهداری آن تا ده سال نیز وجود داشت.

مصرف این پنیر کهنه همراه با نان تازه، به عنوان یکی از لذیذترین غذاهای آن دوره شناخته می‌شد. این روش نگهداری طولانی‌مدت نه تنها باعث افزایش کیفیت و طعم پنیر می‌شد، بلکه نشان‌دهنده مهارت بالای اشکانیان در زمینه فرآوری و نگهداری مواد غذایی نیز بود. از این‌رو، تولید و مصرف پنیر را می توان یکی از جنبه های مهم فرهنگ غذایی اشکانیان دانست.

در شاهنامه فردوسی هم به پنیر کهنه اشاره شده و پهلوانان شاهنامه که ارتباط تاریخی با دوره اشکانی دارند، پنیر کهنه می‌خوردند.